دوبل دیز (x، Double- diese ،##) :
هرگاه سمت چپ نتی واقع شود آن نت را دوبار و هربار به فاصله ی نیم پرده بالا می برد ، به یاری این نشانه میتوان نت " دو-دیز" ( یا نت "دو" ای که یک بار دیز شده ) را بار دیگر نیم پرده بالا برد و نت " دو- دوبل دیز " را به دست آورد. با آنکه نت " دو- دوبل دیز " در موسیقی غرب عملاً همصدا با نت " ر " است ، آن را همچنان نت " دو- دوبل دیز " می خوانند. نت " می" با نشانه ی " دوبل دیز " در موسیقی غرب ، عملاً با نت " فا – دیز " همصدا است ، زیرا فاصله ی نت های "می " و " فا " ، همان طور که پیشتر دانستیم ، نیم پرده بوده ، اگر " می " دیز شود، با نت " فا – دیز " همصدا می شود.
دوبل بمل ( Double – bemol ) :
هرگاه سمت چپ نتی گذاشته شود ، آن نت را دوبار به فاصله ی نیم پرده پایین می آورد. هرگاه مثلاً نت " سی – بمل " ( نت " سی " که یک بار به وسیله ی " بمل " پایین آمده ) را باز بخواهیم نیم پرده پایین بیاوریم ، نت " سی – دوبل بمل " به دست خواهد آمد. نت اخیر در موسیقی غرب عملاً همصدا با نت " لا " است ، هر چند که آن را همچنان " سی – دوبل بمل" می خوانند.
بکار ( Becarre ) :
هرگاه سمت چپ نتی که قبلاً " دیز " یا " بمل " شده گذاشته شود ، اثر نشانه ی پیشین را خنثی می کند. هرگاه نت مزبور پیشتر " دو بل دیز " یا " دوبل بمل " بوده باشد ، برای خنثی کردن یکی از " دیز " ها ، یا یکی از " بمل " ها ، باید نشانه ی " بکار"را با " دیز " یا " بمل " با هم به کار گرفت.
در غیر این صورت ، یعنی کاربرد نشانه ی " بکار " به تنهایی ، ممکن است اثر نشانه ی دوبل ( دیز یا بمل ) کاملاً خنثی شود.
سری ( Sori ) و کرن (Koron ) :
نشانه هایی هستند که با همان روش کاربرد نشانه های دیگر ، نت ها را تقریباً ربع پرده به ترتیب بالا و پایین می برند. مثلاً نت " دو- سری " میان نت های " دو " و " دو – دیز " و نت " سی – کرن " میان نت های " سی " و " سی – بمل " قرار دارد.
درباره ی این دو نشانه دو نکته نیز گفتنی است :
- نشانه های " دوبل سری " و " دوبل کرن " وجود ندارند.
- برای خنثی کردن این دو نشانه ، نشانه ی " بکار " همچنان موثر است.
نشانه های تغییر دهنده در دو وضع به کار گرفته می شوند : وضع اول آن است که آنها را به ترتیبی ویژه و منظوری خاص در آغاز هر قطعه ی موسیقی – و نیز در آغاز هر خط حامل – میان کلید و کسر میزان قرار می دهند ، در این صورت دستور تغییر نت ها در همه ی طول قطعه معتبر است.
در این وضع هرگاه در جایی از قطعه خواسته شد که اعتبار تغییر این یا آن نت زایل گردد، نشانه ی " بکار " ، مانند هر نشانه ی موقتی دیگر، هر چند از نظر تئوری از لحظه ی کاربرد تا پایان میزان اعتبار دارد – یعنی در میزان بعد معتبر نیست - ، ولی برای برطرف کردن هر گونه تردید، نشانه تغییر دهنده ی اصلی باید بار دیگر نیز نوشته شود .
در اینجا چند نکته ی دیگر هنوز گفتنی است :
- کاربرد نشانه ی بکار در آغاز قطعه عاری از مفهوم است .
- چنانچه گفته شد ، نشانه های آغاز قطعه، باید در آغاز هر خط حامل تکرار شوند ؛
- نشانه های دوبل (دیز یا بمل ) در این وضع بکار نمی روند .
وضع دوم کاربرد نشانه های تغییر دهنده آن است که آنها را در لحظه هایی از قطعه، و به منظور زیباتر کردن آن لحظه ها ، یا به منظوری دیگر، بدون آن ترتیب ویژه که در بالا اشاره شد، بکار گیریم. در این صورت اعتبارشان از لحظه ی کاربرد تا پایان همان میزان محفوظ می ماند، و چنانچه در میزان بعد نیز از همان نشانه بخواهیم بهره بگیریم ، ناگریز نشانه را باید تکرار کنیم .